عصر امروز - تبلیغات مستهجن در بیلبوردهای شهری؟!

در سطح شهر و در حاشیه بزرگراه‌های خیابان‌ها، روی پل‌های هوایی، ورودی فرودگاه، بدنه و کابین قطارهای زیرزمینی و در هرجا که امکان تبلیغ باشد، بیلبوردهای تبلیغی در قد و اندازه‌های مختلف با محتواهای تبلیغی، معرفی عملکردی، مناسبت‌های ملی و مذهبی، کنسرت‌های موسیقی و نمایش تئاتر و... حضور گسترده دارند. چرا که در دنیای امروز بیلبوردهای شهری ابزاری قدرتمند برای تبلیغ کالا و خدمات محسوب می‌شوند.

به گزارش عصر امروز اصل تبلیغ محصول صنعتی و بهداشتی و یا حتی فرهنگی و هنری منع خاصی ندارد و تنها در بخش تشویق به مصرف‌گرایی در فرهنگ ما مذموم و مورد نقد و نظر است که موضوع مورد اشاره امروز ما نیست.اما آنچه از لحاظ فرهنگی و اخلاقی، فعالیت طراحان و مجریان بیلبوردهای تبلیغی را زیرسوال برده انتخاب شیوه غیراخلاقی جذب مخاطب است که اخیرا در شهرهای کشور رشد کرده است و با نمودهای مختلف دیده می‌شود.

حدود یک ماه پیش، تبلیغ بیلبورد حاشیه‌ساز در شهرستان بابل استان مازندران نمونه تلخ و غیراخلاقی و تا حدی شوکه‌کننده برای جامعه ما محسوب می‌شد که طراحان این تبلیغ دختر جوانی را برای معرفی آرایشگاهی زنانه، به خود بیلبورد ضمیمه کردند!

خودنمایی یک دختر جوان در کنار بیلبورد تبلیغی آن هم در ارتفاع غیرطبیعی همه معیارهای معقول و معمول تبلیغات را بر هم زد تا اینکه با اعتراض افکار عمومی، آن بیلبورد جمع و دختر جوان از ارتفاع وحشت نجات داده شد.

اما آن تبلیغ غیراخلاقی پایان کار نبود، بلکه انجام دهندگان کار در صدد محک زدن افکار و انتظارات جامعه و حتی برای جا انداختن سبکی جدید برای تبلیغ بودند تا با ورود یک انسان و دختری جوان بیشتر به اهداف تبلیغی خود دست یابند.

این که معتقدیم شیوه جدید سودجویی غیر اخلاقی از بیلبورهای تبلیغی در کشور آغاز شده بدین دلیل است که طراحان بیلبوردهای تبلیغی در حرکتی خزنده و آسیب‌زا در برخی از تابلوها با واژگانی دوپهلو و غیراخلاقی و نگارش جملاتی سخیف، سعی در جذب مخاطب کرده‌اند. و اگر هر کس چنان واژه‌هایی را در «فونت» بسیار درشت در مسیر اتوبان مشاهده کند یقینا به اهداف زشت طراحان چنین تبلیغی پی می‌برد ؛چرا که معنی معمولی واژه‌ها را با «فونتی» بسیار ریز و حتی درون دو پرانتز یا آکولاد آورده‌اند تا دیده نشوند!

بسیار ساده می‌توان به یقین رسید که طرح چنین نمایشی با استفاده از واژگان فارسی به مسلخ بردن اخلاق، ادبیات و ادب فارسی است تا از این طریق به پول بیشتر برسند.

به‌طور معمول تبلیغات در میانه یک مسیر « تولید تا توزیع» قرار دارد، اما اگر جذب مخاطب به هروسیله‌ای آزاد باشد، برخی از مجریان تبلیغی راه‌های غیراخلاقی را انتخاب می‌کنند که در نگارش این مطلب نمی‌توانیم آن جملات را تکرار کنیم که در تابلوهای مورد بحث کاملا با هدف سود جویی آورده شده است.

وجهه مضر بودن این شیوه از تبلیغ و کمک گرفتن از ادبیات سخیف بیشتر از فایده‌اش خواهد بود، چرا که تبلیغ یک کالا یا یک خدمت و حرکت فرهنگی و هنری به هیچ‌وجه نباید سبب تخریب بنیان‌های اخلاقی فردی، خانوادگی و اجتماعی شود که متاسفانه در تبلیغات اخیر این عارضه منفی در اوج قرار گرفته است.

در این نگاه،برخی‌ها معتقدند که در تجارت و یا تبلیغات اگر دروغ نباشد، امکان درآمد و سود هم وجود نخواهد داشت! درحالیکه می‌توان بدون اتکا به انواع مختلفی از دروغ، کسب و تجارت صادقانه‌ای را در پیش گرفت کما اینکه در عرصه تجارت و تبلیغات افراد موفق با صداقت در سطحی عالی هم به موفقیت رسیدند.
اما آن دسته از طراحان بیلبوردها که نخواهند از ذوق، هنر و تجربه استفاده کنند و یا از هر سه بی‌بهره باشند، افتادن خود را در وادی دروغ چنین توجیه می‌کنند که راهی جز راه خلاف وجود ندارد.

در مقابل تبلیغات اخلاقی و سالم،در اهداف خود نیز شفاف و صادق است و از پیام‌های دوپهلو یا چندپهلو که بخشی از واژه‌های هم معنی «عادی و جنسی» در آن باشد، پرهیز می‌کنند و در مقابل طراحان تبلیغات صرفا سودجویانه همراه با اغواگری کسب درآمد بیشتر، با پس‌زمینه طمع، شهوت، حرص، قوم‌گرایی و ملی‌گرایی، و القای تفاوت فرهنگی، مذهبی و اعتقادی،می‌خواهد به اهداف مدنظر برسد.

یقیناً چنین افرادی در ادامه راه غیر اخلاقی و سودجویی خود، در استان‌های با قومیت خاصی، تبلیغات خود را با هجو سایر اقوام ساکن ایران تداوم می‌بخشند و یا با تهییج احساسات بینندگان چنین تبلیغاتی به اهداف سودجویانه خود دست می‌یابند.

در همین مسیر اگر سودجویان فرصت یابند، از واژه‌های مستهجن فوق هم عبور کرده و به تصاویر مستهجن می‌رسند، چرا که در منطق پول می‌توان همه اخلاقیات را به مسلخ برد و یا با استفاده از تفاوت جنسیتی زن و مرد برای معرفی محصول خود، از ابزارهای جنسیتی متداول غربی در سطح وسیعتری کمک گرفت، زیرا منفعت شخصی (فروش و سود بیشتر) بر منافع اجتماعی (سلامت و بهداشت روانی و اخلاقی جامعه) در بسیاری از موارد برای صاحبان آگهی‌های تجاری ترجیح دارد؛ بنابراین عمدی بودن رسمیت بخشیدن به برخی از واژه‌های دارای بار معنایی دوگانه،کنایه‌ها، مفاهیم و شوخی‌های خاص برای آنان هیچ نگرانی‌ای ندارد.

در این رویه اشتباه، دروغپردازان عرصه تبلیغات حتی برای رسیدن به اهداف خود به محیط‌زیست نیز آسیب می‌رسانند چرا که بارها دیده شده برای جذب جوانان به یک محصول، انداختن پسماند یک شیشه نوشابه یا غیر آن از پنجره خودرو را به عنوان «جسارت جوانی » توجیه می‌کنند!

فراموش نکنیم تبلیغات می‌تواند مستقیماً بر سلامت جسمی و فکری آحاد جامعه به ویژه جوانان نوجوانان تاثیر بگذارد و با توجه به تاکید دلسوزان فرهنگ مبنی بر ساماندهی و نظارت بر تبلیغات شهری، چرایی رضایت مسئولان شهری بر چنین اشتباهی جای تامل دارد.

به نظر می‌رسد در این گونه موارد وظیفه وزارت ارشاد و بخش زیبا سازی شهرداری‌ها سنگین‌تر است، چرا که تبلیغات باید توام با آگاهی بخشی صحیح مجوز خود را از مبادی رسمی دریافت کنند و هر تبلیغی روی بیلبوردهای شهری نرود.

به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی امروز در تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر ایران بیش از دو هزار تابلو و بیلبورد شهری به موازات سایر شهرها و مراکز استانی دارد که تعداد قابل‌توجهی از آنها با محتواهای تبلیغاتی نه چندان مناسبی به نمایش درآمده‌اند. این شیوه بازاریابی برای برندها افزون بر بازتولید برخی آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی، سهم قابل‌توجهی در رسمیت بخشیدن ادبیات سخیف فیلمفارسی دارند.

یادآوری این نکته بسیار مهم است که تبلیغات محیطی که همواره در معرض دید همه شهروندان قرار دارد،‌ باید حداقل‌های احترام به هنجارهای عمومی و اخلاقی جامعه را رعایت کند و دستگاه‌های نظارتی باید بیشتر مراقب باشند.

* اخیرا طراحان بیلبوردهای تبلیغی در حرکتی خزنده و آسیب‌زا در برخی از تابلوها با واژگانی دوپهلو و غیراخلاقی و نگارش جملاتی سخیف، سعی در جذب مخاطب دارند و اگر هر فردی چنان واژه‌هایی را در «فونت» بسیار درشت در مسیر اتوبان مشاهده کند یقینا به اهداف زشت طراحان آن پی می‌برد.

*در تبلیغات اغواگرانه بیلبوردهای شهری معنی معمولی واژه‌ها با «فونتی» بسیار ریز و حتی درون دو پرانتز یا آکولاد آورده، اما معنی سخیف و سبک لغت برجسته می‌شود!

*آنچه از لحاظ فرهنگی و اخلاقی، فعالیت طراحان و مجریان بیلبوردهای تبلیغی را در روزهای اخیر زیرسوال برده انتخاب شیوه غیراخلاقی جذب مخاطب است که با نمودهای مختلف در شهرهای کشور دیده می‌شود.

* وظیفه وزارت ارشاد و بخش زیبا سازی شهرداری‌ها سنگین‌تر است، چرا که تبلیغات باید توام با آگاهی بخشی صحیح مجوز خود را از مبادی رسمی دریافت کند و هر تبلیغی روی بیلبوردهای شهری نرود.