به گزارش
سرویس فرهنگ و جامعه عصر امروز هفته «کتاب و کتاب‌خوانی» از 20 آبان ماه در ایران، آغاز و به مدت یک هفته ادامه دارد. به همین مناسبت، تورقی بر کتاب «فقیه آزاده» نوشته سیدباقر آیت میردامادی و مرتضی خواجوند سریوی، می زنیم و ضمن معرفی شخصیت آیت‌الله سیدهاشم میردامادی نجف آبادی، چکیده ای از فصول این اثرِ ارزشمند و دلنشین را مرور می کنیم.
بنا بر این گزارش آیت‌الله سیدهاشم میردامادی نجف آبادی در سال ۱۳۰۳ (ه.ق) در نجف اشرف به دنیا آمد و نسب او با 30 واسطه به ابوالحسن محمد دیباج، فرزند امام صادق(علیه السلام) می رسد. سیدهاشم، دو ساله بود که پدرش را از دست داد. وی تحصیلات خود را با آمورش علوم دینی آغاز کرد و به درجه اجتهاد رسید.
آیت الله سیدهاشم میردامادی بعد از گذراندن علوم مقدماتی وارد حوزه علمیه نجف اشرف شد و از محضر اکابر و بزرگان فقه و اصول آن دیار همچون مراجع عظام و آیات، آخوند خراسانی، میرزامحمدتقی شیرازی (معروف به میرزای کوچک)، میرزای نائینی، حاج سید ابوالحسن اصفهانی و دیگر بزرگان بهره برد، و از دروس اخلاق و عرفان حضرات آیات، سیداحمد کربلایی، سیدمرتضی کشمیری و میرزاجوادآقا تبریزی استفاده کرد.
آیت‌الله میردامادی نجف آبادی در دوران جوانی به درجه اجتهاد رسید و پس از مدتی عازم مشهد مقدس گردید و چند سال بعد، «امام جماعت و مفسر قرآن کریم در مسجد جامع گوهرشاد مشهد مقدس» شد.
شخصیتی گره خورده با مسجد گوهرشاد نام ایشان در یادِ مراجع تقلید، علما و روحانیون و همچنین مردم مشهد و دوستان و یارانش با نام مسجد گوهرشاد گره خورده است. وقتی از علمایی مانند آیات سیدعبدالجواد علم الهدی، سیدعلی مقدم قوچانی، سیدباقر آیت میردامادی، ضیاءالدین نجفی، سیدمحمدتقی محصل همدانی؛ و بزرگانی دیگر سراغ آیت‌الله میردامادی نجف آبادی را بگیرید، اولین سخنشان این می باشد «امام جماعت و مفسر قرآن کریم در مسجد گوهرشاد. شبستانی در این مسجد، به نام ایشان معروف شده بود: شبستان سیدهاشم میردامادی».
تفسیر ایشان در مسجد گوهرشاد با استقبال طلاب، فضلا و علاقمندان رو به رو شده بود که حاصل سال های متمادی آن تفسیر، کتاب «خلاصه البیان: تفسیر فارسی قرآن» شد. مبنای تفسیر آیت‌الله میردامادی نجف آبادی در یکی از شبستان های مسجد گوهرشاد، «مجمع البیان» نگاشته شیخ طبسی بود.
آیت‌الله سيدهاشم ميردامادي، در بُعد مبارزاتی، از رهبران مبارزه با کشف حجاب رضاخان در سال 1354 قمری بود. به دنبال کودتاي سال 1299 شمسی، جریان کشف حجاب که يک نوع فرهنگ زدايي ديني و سوغات غرب به حساب مي آمد، در سراسر ايران مخصوصاً در تهران، مشهد و قم با مخالفت علما مواجه گرديد. در این ماجرا، علما و روحانيون خراسان با کشف حجاب مخالفت نمودند و مراسمی در مسجد گوهرشاد با سخنرانی مرحوم بهلول برگزار شد که پس از لحظاتی با حمله ماموران حکومتی، این مسجد به خاک و خون کشیده شد.
آیت‌الله العظمی حاج آقاحسين قمي که به عنوان اعتراض به تهران رفته بود، دستگير و روانه زندان گردید. به دنبال بازداشت آیت‌الله العظمی قمي، مردم مشهد در منازل علمایی همچون آیت‌الله اردبيلي و آیت‌الله سيدهاشم ميردامادي تجمع کردند تا اینکه در تاريخ 10 ربيع الثاني سال 1354 قمری برابر با 20 تير ماه سال 1314 شمسی، مأموران دستگاه مسلحانه وارد منازل علما شدند و عده‌اي را مجروح و دستگير نمودند.
پس از آن، مردم به مبارزه خود ادامه دادند و به مسجد گوهر شاد رفتند. مأموران حکومتی نیز دوباره حمله کرده و کشتار وسيعي را به راه انداختند و رهبران و علمای نهضت را همانند حضرات آیات سيدهاشم ميردامادي، سيديونس اردبيلي، شاهرودي و نهاوندي بازداشت نمودند.
آیت‌الله ميردامادي مدتي به زندان تهران منتقل مي شود و سپس به همراه 24 نفر ديگر از علمای مبارز، محاکمه و به سمنان تبعيد مي گردد. ایشان پس از سرنگونی حکومت رضاخان در سال 1320 شمسی دوباره به مشهد مقدس بازگشت و سالیان متمادی به اقامه نماز جماعت و تفسیر قرآن در مسجد گوهرشاد حرم رضوی و تالیف کتاب پرداخت.
آیت الله میردامادی، سرانجام در ۲۳ جمادی الثانی سال ۱۳۸۰ (ه.ق) به علت بیماری و در سن ۷۷ سالگی دار فانی را وداع گفت و در جوار حرم مطهر امام رضا (ع) در رواق دارالسعاده به خاک سپرده شد.
از آن عالم ربانی و مجاهد، این آثار به جا مانده است: رساله‌ای در رجعت، ترجمه کتاب سیف الامه و برهان المله اثر ملا احمد نراقی از فارسی به عربی، جزوه‌هایی در اخلاق، شرح حال بزرگانی از علما که به حضور امام زمان رسیده‌اند، تقریراتی از فقه آخوند خراسانی و مباحث الفاظ میرزای نایینی و خلاصه البیان: تفسیر فارسی قرآن.
آیت‌الله میردامادی در کلام رییس دفتر مقام معظم رهبری حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدی گلپایگانی؛ رییس دفتر مقام معظم رهبری درباره شخصيت مرحوم آیت‌الله میردامادی نجف آبادی گفته بود «ايشان یکی از علماي صاحبنظر حوزه علمیه خراسان از جمله در تفسیر و قرآن پژوهی بود و 40 سال بدون تعطیلی در مسجد گوهرشاد حرم مطهر امام رضا(ع) نسبت به این امر اهتمام می‌کرد. شناخت کاملي نسبت به احادیث و روایات اهل بیت(ع) داشت و زهد، تقوا، اخلاص کامل و ساده زیستی از دیگر ویژگی‌های مرحوم آیت‌الله میردامادی نجف آبادی بود».
شخصیت برجسته فقهی، اجتهادی، تفسیری و مبارزاتی مرحوم آیت‌الله میردامادی نجف آبادی موجب شد، مراسم بزرگداشتی با محوریت «واکاوی تفسیر خلاصه‌البیان» و با قرائت پیام حضرت آیت‌الله خامنه ای؛ رهبر معظم انقلاب، 27 فروردین ماه 1394 در تالار همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
به دنبال برگزاری این همایش مهم و ارزشمند، خانواده آن فقیه مجاهد، از آیت‌الله سیدباقر آیت میردامادی، از نویسندگان و پژوهشگران فعال در حوزه دین، فرهنگ، فقه و اندیشه درخواست کنند که کتابی در وصف احوالات اخلاقی، عرفانی و علمی مرحوم آیت‌الله میردامادی نجف آبادی بنویسند و سرانجام کتاب «فقیه آزاده» حاصل دو سال، پژوهش، تدبر و مطالعه گسترده و فراگیرِ از سوی سیدباقرآیت میردامادی و مرتضی خواجوند سریوی، تدوین و روانه بازار فرهنگ و ادب شد.
از آن رو که آیت‌الله سید هاشم میردامادی، پدر بزرگِ (پدرِ مادرِ) حضرت آیت الله سیدعلی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران است، آیت‌الله سید باقر میردامادی و مرتضی خواجوند سریوی در تدوین کتاب «فقیه آزاده» به بیان گوشه ای از زندگی ایشان، پدر و فرزندانشان نیز پرداخته اند و بدین ترتیب، این کتاب، کشکولی خواندنی از صفحات زرین زندگی علمای مجاهد، آزاده و انقلابی ایران است.
میردامادی و خواجوند سریوی، کتاب «فقیه آزاده» را در هفت فصل تنظیم کرده اند و کوشیده اند شرحی کامل و جامع از زندگی شخصی، اجتماعی، سیاسی و علمی آیت‌الله سید هاشم میردامادی را به تصویر بکشند:
فصل اول: زندگی‌نامه آیت‌الله سید هاشم میردامادی
فصل دوم: فرزندان آیت‌الله سید هاشم میردامادی
فصل سوم: نوه‌های آیت‌الله سید هاشم میردامادی
فصل چهارم: اجداد آیت‌الله سید هاشم میردامادی
فصل پنجم: دامادهای آیت‌الله سید هاشم میردامادی
فصل ششم: زندگی‌نامه کامل مقام معظم رهبری همراه با تصاویر
فصل هفتم: بزرگداشت آیت‌الله سید هاشم میردامادی در مشهد مقدس (برگزار شده در ۲۷ فرودین ماه 1394).
به گزارش عصر امروز سیدباقر آیت میردامادی و خواجوند سریوی در کتاب «فقیه آزاده» کوشیده اند روایتی دقیق، واقعی، خلاقانه و دلنشین از کتاب سترگِ زندگی «آیت‌الله سیدهاشم میردامادی نجف آبادی» تقدیم خوانندگان کنند.
