به گزارش
سرویس تاریخ و حماسه عصر امروز امام صادق (علیه السلام) فرزند امام محمد باقر (علیه السلام) و مادر ایشان فاطمه بنت قاسم بن محمد بن ابی بکر مکنی به «ام فروه»، می باشد. کنيه آن حضرت، «ابو عبدالله» و لقبش «صادق» است. امام صادق(علیه السلام) تا سن 12 سالگی معاصر جد گراميش حضرت سجاد(علیه السلام) بود و پس از رحلت امام چهارم مدت 19سال نيز در خدمت پدر بزرگوارش امام محمد باقر (علیه السلام) زندگی کرد و با بدين منوال 31 سال از دوران عمر بابرکت خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار خود گذرانيد.
بنا بر این گزارش بررسی سیره عملی آن حضرت در تعامل با خانواده، اطرافیان، همسایگان، دوستان، دشمنان و به طور كلی جامعه و اموری از این قبیل و از همه این ها بالاتر تعالیم فقهی و اخلاقی و تعالیم توحیدی و معرفتی و توسل و توجه قلبی همه و همه اموری هستند كه ما پیروان ایشان باید به جدّ دنبال آن باشیم تا خود را به این انوار الهی نزدیک نماییم و ما سعی می نماییم برخی را باهم مرور نماییم.
مالک بن انس، فقیه اهل سنت در باره اخلاق صادق آل محمد(صلی الله و علیه و آله) گفته است:
«مارایت افضل من جعفربن محمد فضلا و علما و ورعا و زهدا و عباده...»
در فضائل اخلاقی و علم و ورع و زهد و عبادت و بندگی پروردگار، بالاتر از امام صادق(علیه السلام) ندیدم، او سه حالت را در ایام زندگیش مراعات می کرد یا روزه بود، یا در حال عبادت بود و یا ذکر میگفت و نام خدا را بر زبان جاری می کرد.
كار و تلاش امام صـادق(علیه السلام) در زنـدگـى بـرنامه اى منظم داشت و هـركارى را به موقع انجام مى داد؛ چنانكه خـود فرمود: " بى حیا بى ایمان است و بى برنامه بى چیز "
مجلـس درس و بحث و مناظره ها و مذاكرات علمى بـا شـاگـردان، یـاران و سـران مذاهب دیگـر وقت معینــى داشت و پرداختـن به امور زندگى و كار در مزرعه و باغ نیز وقت خاص خودش را.
دستور در خصوص استحکام و پیوند خانواده امام صادق(علیه السلام) فرمود: شوهر درروابط میان خود وهمسرش به سه چیز نیاز دارد: مدارا و خوش رفتاری با زن، تا همراهی، محبت و علاقه زن را جلب کند. خوش اخلاقی با زن، با بدست آوردن قلب و پیراستن ظاهری اش در مقابل دیدگان و گشاده دستی با او، زن نیز در روابط خود با همسرش به سه ویژگی نیاز دارد: خود را از هر پلیدی دور نگه دارد تا آنجا که شوهرش درهر حالتی خوش یا ناخوش به او اطمینان کند و متعهد بودن زن تا به هنگام خطا، شوهر به او توجه کند. اظهار عشق و علاقه به همسرهمراه با دلربایی و ظاهری جذاب دربرابر دیدگان او انسان درخلال برآوردن نیازهای منزل و عیال به سه چیز نیازمند است، حتی اگر آن چیزها با طبع اوسازگار نباشد با یکی از آنها معاشرت نیکوست. خداوند رحمت کند مردی که روابط میان خود و زنش را نیکو قرار می دهد.
به امام صادق(علیه السلام) عرض شد، مردی به زنش گفت تو هنگام ازدواج با من دوشیزه نبودی، حضرت فرمودند: باید آن مردی به دلیل تهمتی که به زن خود زده، کتک بخورد، سوال شد: ولی مرد سخن خود را دوباره تکرار کرد. حضرت فرمودند: این مرد کتک می خورد به میزانی که ادب شود نه آنکه حد بر او جاری شود. این عمل صورت می پذیرد تا شوهر، همسر با ایمان خود را با تهمت زدن، آزار نرساند.
بیشترین روایات مهدوی از امام صادق علیه السلام صادر شده است همه ائمه معصومین ما بدون استثناء راجع به فرهنگ مهدوی و مهدویت رهنمودها و بیاناتی داشتند و دارند، اما در بین ائمه معصوم بیشترین و بارزترین بیانات از امام جعفر صادق(علیه السلام) است، آن هم به خاطر شرایطی که حضرت صادق(علیه السلام) داشتند، یعنی دوران حضرت صادق(علیه السلام) با ضعف حکومت یعنی سراشیبی و سقوط حکومت جبار و فساد اموی و روی کار آمدن حکومت فاسد بنی عباس مصادف بود، در این فرصت امام صادق(علیه السلام) توانست فرهنگ اهل بیت، فرهنگ اسلام ناب محمدی(صلی الله و علیه و آله) و فرهنگ اصیل اسلام را گسترش دهد و به سمع جهانیان برساند.
امام صادق(علیه السلام) حال و هوای دوران ظهور را چنین بیان می نماید:
ابوبصیر می‌گوید: امام صادق(علیه السلام) فرمود: «کَأَنِّی اَری نُزُولَ الْقائِمِ فِی مَسْجِدِ السَّهْلَةِ بِاَهْلِهِ وَعِیالِهِ قُلْتُ: یَکُونُ مَنْزِلَهُ جُعِلْتُ فِداکَ قالَ: نَعَمْ! کانَ فِیهِ مَنْزِلُ اِدْرِیسَ وَکانَ مَنْزِلَ اِبْراهِیمَ خَلِیلِ الرَّحْمنِ وَما بَعَثَ اللّهُ نَبِیّا اِلاَّ وَقَدْ صَلّی فِیهِ وَفِیهِ مَسْکَنُ الْخِضْرِ»، گویا من فرود آمدن قائم را با خانواده‌اش در مسجد سهله می‌نگرم، گفتم: فدایت شوم! آیا آنجا اقامتگاه او می‌شود؟ فرمود: بلی! در آن مسجد اقامتگاه ادریس(علیه السلام) و ابراهیم خلیل الرحمان(علیه السلام) نیز بوده و خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرده، مگر اینکه در آن مسجد نماز گزارده است، همچنین سکونت گاه خضر(علیه السلام) در آن است.
