داخلی آرشيو خبر فرهنگ و جامعه

عمر فرودگاه نیمه کاره قم ۱۰ ساله شد

به ثمر ننشستن پروژه فرودگاه قم پس از گذشت ۱۰ سال از کلنگ زنی آن، حکایت عجیب و البته پُردامنه ای است، حکایتی که ضرورت تعامل همه دستگاه ها و نهادهای مسؤول و دست اندرکار برای حل و فصل این معضل را یادآور می شود.

به گزارش عصر امروز، قصه پُرغصه فرودگاه نیمه کاره قم از نگاه یکی از شهروندان، در همین چند خط ثبت شده در سامانه «فارس من» با عنوان «چرا فرودگاه قم بعد از ده سال راه اندازی نشد؟» خلاصه می شود:

«فرودگاه شهر مقدس قم پس از ۱۰ سال که از کلنگ زنی آن می گذرد هنوز راه اندازی نشده است. مراحل ساخت این فرودگاه دچار مشکلات عدیده ‌ای از جمله مشکلات حقوقی و قضایی شده و کار تکمیل آن روی زمین مانده است، این در حالی است که موقعیت مناسب شهر قم بعنوان چهارراه ارتباطی کشور، پتانسیل زیارتی و سیاحتی و منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان ضرورت راه اندازی فرودگاه را دو چندان می‌ نماید.»

و اما یک بررسی اجمالی تاریخی نشان می دهد بیش از ۱۰ سال از آغاز حرف و حدیث ها درباره پروژه فرودگاه قم گذشته و این پروژه همچنان در پیچ و خم های گوناگون گیر کرده است و در عین حال بسیاری از مسؤولان از حرف زدن درباره آن إبا می کنند.

همچنان در انتظار تعیین تکلیف و از سر گیری پروژه

البته در این چند سال اخیر هر از گاهی برخی خبرها درباره رفع مشکلات و موانع این پروژه با عباراتی مانند «آماده سازی زیرساخت ها برای ادامه پروژه فرودگاه قم» و یا «ارائه مشوق های لازم به بخش خصوصی برای اجرای پروژه» بر سر زبان ها افتاده، اما واقعیت آن است که فرودگاه قم همچنان در انتظار تعیین تکلیف نهایی است.

تاریخ بیانگر آن است که کلنگ زنی رسمی این پروژه به سال 1389 باز می گردد، زمانی که سخن از راه اندازی آن در یک مدت محدود به میان آمد و در عین حال برخی امیدوار شدند تا با افتتاح فرودگاه قم، روند پیشرفت شهر و استان قم نیز سرعت بگیرد.

در عین حال چالش های این پروژه از همان ماه های نخست کلنگ زنی با  مشکل زمین های معارض برای اصل پروژه آغاز شد و در ادامه، تعداد نه چندان کمی از مردم نیز که با تبلیغات وسیع به سرمایه گذاری در آن تشویق شده و به این موضوع اقدام کرده بودند، دریافتند که سرمایه گذاری آنان در مسیر هموار یک سرمایه گذاریِ بدون دغدغه قرار ندارد و حتی برخی خواهان بازپس گیری سرمایه خود شدند.

در ادامه، این دستگاه قضا بود که با شکایت شاکیان خصوصی، دستور توقف پروژه را حدود چهار سال بعد از کلنگ زنی صادر کرد.

این گونه، پروژه ای که با تعبیر محسن بهشتی به عنوان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم قرار بود در سال ۱۳۹۸ و با پیگیری های کارگروه رفع موانع پروژه فرودگاه قم نهایی شود و به بهره برداری برسد، همچنان در سال ۱۴۰۰ بعد از ۱۰ سال از آغاز کلنگ زنی فاقد چشم انداز مشخص است.

وزارت راه و شهرسازی اقدام می کند اما...

و اما در این باره وزیر راه و شهرسازی چنین بیان می دارد: از آن جا که این فرودگاه با مشکل قضایی مواجه شده مسؤولان استان باید نسبت به حل مشکل آن اقدام کنند و این پروژه را در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند که در این صورت حتما نسبت به تکمیل و راه اندازی فرودگاه اقدام خواهد شد، همچنان که آمادگی خود را از ابتدای وزارت به استاندار و نمایندگان مردم استان قم در مجلس شورای اسلامی برای راه اندازی فرودگاه اعلام کرده ایم.

محمد اسلامی همچنین با اشاره به مدل های گوناگون راه اندازی این طرح در شرکت فرودگاه های کشور می گوید: مدل‌ های متفاوتی برای استفاده از بخش خصوصی و مشارکت ‌های مردمی طراحی شده که طبق آن بخش حاکمیتی با وزارت راه و شهر سازی و اداره بخش‌ های اجرایی فرودگاه از سوی شرکت‌ های مختلف خواهد بود.

در عین حال استاندار قم نیز درباره این موضوع چنین بیان می کند: در بحث فرودگاه تلاش و پیگیری‌ های مستمری صورت گرفته است، از جمله در تعامل با دستگاه قضایی و نمایندگان مردم استان، پرونده فرودگاه قم از مرکز مبارزه با مفاسد اقتصادی خارج و در حال برگشت به روند عادی و طبیعی خود است، ضمن آن که پیگیری های مطلوبی برای رفع نهایی این مشکل در حضور دادستان کشور انجام شده که نتایج آن اعلام می شود.

بهرام سرمست در عین حال تأکید می کند: شخص رئیس کل دادگستری استان قم پیگیر این موضوع است و امیدواریم هرچه زودتر به نتیجه نهایی برسد.

پیگیری پرونده فرودگاه قم در داخل استان

در این باره مدیرکل مدیریت عملکرد، بازرسی و امور حقوقی استانداری قم نیز چنین بیان می دارد: باید گفت این پرونده عملا به پرونده ای تبدیل شده بود که خارج از استان پیگیری می شد، اما گفتگو و تعامل ها حکایت از آن دارد که بر اساس خِرَد جمعی و تدبیر مقامات، ادامه این پرونده در خود استان قم پیگیری خواهد شد.

محمود علیپور همچنین اضافه می کند: به هر حال پروژه فرودگاه قم ابهاماتی دارد که بحمدالله این ابهامات در حال رفع شدن است، ضمن آن که دادگستری استان نیز در حال پیگیری این پرونده است تا جوانب مختلف آن و بویژه حقوق سرمایه گذارانی که در این پروژه سرمایه گذاری کرده بودند محفوظ بماند.

پروژه ای ضروری و زیربنایی اما همچنان نیمه کاره

این موضوع البته اظهارنظر نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی را نیز به دنبال داشته است، آن جا که علیرضا زاکانی در این خصوص می گوید: فرودگاه قم یکی از پروژه های ضروری نیمه کاره است که باید تعیین تکلیف شود و البته در این تعیین تکلیف، نشست هایی با مسؤولان قضایی استان برگزار شده و برگزار خواهد شد، ضمن آن که نشست های دیگری نیز با مسؤولان وزارت راه و شهرسازی و همچنین سرمایه گذاران انجام شده تا عملیات عمرانی این پروژه پس از رفع مشکلات حقوقی از سر گرفته شود.

رئیس مرکز پژوهش‌ های مجلس شورای اسلامی همچنین اضافه می کند: چگونگی راه‌ اندازی فرودگاه قم در دبیرخانه مجمع نمایندگان استان در دست بحث و بررسی است تا ببینیم این مسئله از کدام مسیر به حل و فصل نهایی می رسد، بویژه آن که راه اندازی یک فرودگاه علاوه بر آن که می تواند آورده اعتباری و اقتصادی داشته باشد، می تواند مشکلات خاص خود را نیز به همراه داشته باشد.

اشتباه راهبردی سرمایه گذار پروژه​

محمدعلی شفیعی سرمایه گذار پروژه شهر فرودگاهی قم در ابتدای امر احداث فرودگاه را در حالی شروع کرد که در کنار ساخت زیرساخت های مرتبط با فرودگاه، توجه جدی به ساخت هتل ها و رستوران ها، سالن ورزشی و... داشت و این شعار را سر می داد که هر کسی با هر میزان سرمایه می تواند از امکانات این شهر فرودگاهی بهره مند شود.

شاید اگر مسؤولان وقت استان در کسب و صدور مجوزهای لازم در ابتدای شروع این پروژه دقت لازم را می داشتند و با تعیین اولویت ساخت فرودگاه برای سرمایه گذار، او را در مسیر درست هدایت می کردند اکنون از افتتاح این پروژه مهم سال ها گذشته بود.

سرمایه گذار شهر فرودگاهی قم در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: ۱۰ سال قبل از اینکه ما وارد این منطقه شویم، این محدوده برای فرودگاه بود و از این اوضاع آشفته برخی افراد در منابع طبیعی سوءاستفاده کردند و با واگذاری‌های خیلی بی‌دلیل شن و ماسه را در این منطقه غارت کردند که یک ریال آن وارد حساب دولت نشده است که در این پروژه منافع خود را در خطر دیدند و سریعا برای ما پرونده سازی کردند.

وی گفت:  من به عنوان سرمایه‌گذار برای پروژه فرودگاه و منطقه گردشگری طرلاب مجوزهای گوناگون را اخذ کرده‌ام تصریح کرد: صورت‌جلسه، مصوبه، افتتاحیه و هرچیز که فکر کنید برای این پروژه صورت گرفته است؛ ما به دنبال افتتاحیه و کلنگ‌زنی برای پروژه نبودیم و خود مسؤولان استان با اصرار در مجتمع ونوس مراسم گرفتند.

تعامل اولویت دار بین همه دستگاه‌ها

اکنون باید اذعان کرد که بخش مهمی از مشکلات امروز فرودگاه قم در بحث اراضی ملی و ضرورت دقت در واگذاری آن ها خلاصه می شود، امری که اگر در زمان کلنگ زنی مورد توجه جدی قرار می گرفت، شاید امروز این پروژه با مشکلات کمتری رو به رو و حتی به پایان رسیده بود.

به هر حال به نظر می رسد همه چیز درباره سرانجام پروژه فرودگاه قم را باید در تعامل اولویت دار بین دستگاه ها و نهادهای درشت و ریز در سطح ملی و استانی جستجو کرد تا استان و کلانشهر قم بتواند بعد از سال ها شاهد به ثمر نشستن این پروژه مهم زیرساختی باشد.

قم را می توان تنها کلانشهر بدون فرودگاه کشور نامید آن هم با وجود حضور میلیونی زائران داخلی و خارجی؛ قطعا احداث فرودگاه در چنین شهری با این میزان زائر پذیری از نظر اقتصادی توجیه پذیری لازم را دارد هرچند که هنوز همت و عزم لازم در بین مسؤولان استان برای حل مشکلات حقوقی، قضایی و قانونی پروژه آنگونه که باید به چشم نمیخورد و قمی ها و زائران برای تردد های هوایی همچنان مسیر فرودگاه مهرآباد را در پیش می گیرند.