به گزارش
سرویس فرهنگ و جامعه عصر امروز رفتار انسان همواره از افکارش نشئت می‌گیرد و انسان آن‌گونه عمل می‌کند که می‌اندیشد. امروزه شبهات سنگینی درباره حجاب مطرح است که درصدد تغییر اندیشه و اعتقاد به این حکم الهی است. یکی از شبهات این است که حجاب و خصوص چادر، زندانی است برای زن و او اسیر این زندان خودساخته است. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو دیدگاه درباره زن وجود دارد:
- دیدگاه مادیگرای غربی به زن
در اندیشه مادیگرای غربی که زن را وسیله‌ای برای برآورده کردن نیازهای جنسی مردان می داند نظریه آزادی جنسی مطرح است؛ با این بیان که تنها راه رام کردن غریزه ها، آزادی در برآوردن تمایلات آنهاست. در این دیدگاه وجود هرگونه محدودیت بین زن و مرد سبب ایجاد و تشدید بیماری‌های روانی می‌شود. صاحبان این دیدگاه کسانی هستند که حجاب را زندان معرفی می کنند تا غرائز شهوانی خود را تأمین کنند. در نظر آنها زنان باید بدون هیچ پوشش و محدودیتی خود را در معرض مردان قرار دهند و در روابطشان با مردان مانعی ایجاد نکنند تا جایی که این روابط عادی شود و با عادی شدن این روابط امنیت زن برقرار شود. اگر با این دیدگاه به حجاب و چادر بنگریم آن، زندانی برای زن است؛ در حالی که طرفداران این دیدگاه، به اسم آزادی و امنیت، زن را در آتش شهوت بی‌پایان غریزی مردان به اسارت می کشند.
- دیدگاه اسلام به زن
زن در اندیشه اسلام ناب محمدی، انسانی است با قابلیت رسیدن به بالاترین درجات سعادت انسانی و الهی که در این جنبه هیچ تفاوتی بین او و مرد نیست؛ خداوند متعال در قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «مَن عَمِلَ صالِحًا مِن ذَکَرٍ أَو أُنثیٰ وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجزِیَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما کانوا یَعمَلونَ؛[1] هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، درحالی‌که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند، خواهیم داد.»
«همتی باید، قدم در راه زن صاحب آن، خواه مرد و خواه زن
شرط راه آمد، نمودن قطع راه بر سر رهرو چه معجر چه کلاه» [2]
براین‌اساس، ملاک و میزان کمال و سعادت انسان در انسانیت اوست نه در جنسیتش؛ اما چون زن و مرد به لحاظ جسمی و روحی متفاوت‌اند، مسیر رسیدن به آن کمال و سعادت مطلوب هریک هم مقداری متفاوت می‌شود. شرع مقدس اسلام با توجه به نیازهای جسمی و روحی زن و مرد، احکامی را متناسب با هرکدام تشریع کرده، که عمل به آنها انسان را در مسیر کمال و سعادت رهنمون می‌سازد.
یکی از احکام مربوط به زنان که در اسلام مطرح شده، مسئله حجاب است. در آیه 59 سوره مبارکه احزاب آمده است: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَ نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ؛[3] ای پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند که این کار برای اینکه آنها (به عفت و حریت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوسرانان) آزار نکشند بسیار نزدیک‌تر است.»
بر اساس این دیدگاه زن با حجاب، خود را از اسارت در زندان هوس‌ها رهایی می‌بخشد. زن وقتی در اجتماع قرار می‌گیرد در واقع در مسیر زندان هوس‌بازی نامحرمان که میله‌های آن نگاه‌های آلوده است قدم نهاده است و تنها چیزی که او را از اسارت در این زندان حفظ می‌کند حجاب و چادر است. چادر، دژ محکمی است که میله‌های هوس‌بازی نامحرمان را یارای درنوردیدن آن نیست؛ لذا در آیه شریفه اشاره شد که زنان، با پوشیدن چادر به عفت و پاک‌دامنی شناخته می‌شوند و از تعرض و جسارت هوس‌بازان درامان می‌مانند.
در این نگاه، اگر چادر زندان هم باشد در واقع زندانی برای حفظ شرافت و کرامت زن است و چنین زندانی، دیگر زندان نیست بلکه اوج رهایی و آزادگی است. از همین رو حضرت یوسف علیه‌السلام در برابر خواسته نابجای زنان مصر که می‌خواستند او را اسیر هواهای نفسانی خود کنند فرمودند: «رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَی مِمَّا یدْعُونَنِی إِلَیهِ؛ [4] ای خدا، مرا رنج زندان خوش‌تر از این کار زشتی است که اینان از من تقاضا دارند.» حضرت یوسف علیه السلام، به ظاهر زندانی شدند اما در واقع رهایی یافتند.
در همین مورد نظامی گنجوی اشاره دارد که:
«مرد به زندان شرف آرد به دست یوسف ازین روی به زندان نشست» [5]
در تعالیم دینی نیز از دنیا به زندان مؤمن تعبیر شده، چنان که پیامبر اکرم حضرت محمد صلّی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «الدُّنیا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ و جَنَّةُ الْكافِرِ؛ [6] دنیا زندان مؤمن و بهشت كافر است.» یعنی اگر در دنیا محدودیت‌هایی برای مؤمن وجود دارد و به ظاهر چند صباحی آزاد نیست به این معناست که دنیا زندان کوچکی برای رهایی او از اسارت در آخرت است.
بنابراین قبل از آنکه بخواهیم درباره حجاب سخن بگوییم باید دیدگاهمان را نسبت به زن و جایگاه او مشخص کنیم؛ حجاب، در نگاه غرب به منزله اسارت و چادر زندانی برای زن فرض می‌شود؛ و در نگاه اسلام،اگر به شخصیت و جایگاه زن توجه داشته باشیم، حجاب را عین آزادی و رهایی زن خواهیم دانست.
نویسنده: سید صادق میرمحمدی
پی‌نوشت:
[1] سوره نحل، آیه ۹۷.
[2] عمان سامانی.
[3] سوره احزاب، آیه 59.
[4] سوره یوسف، آیه 33
[5] نظامی گنجوی، مخزن‌الاسرار
[6] بحارالانوار، ج74، ص159، باب 7
