به گزارش عصر امروز، در این گزارش که به قلم 'مارک لندر' و ' جیمز رایزن' منتشر شده است، آمده است:
رئیس جمهور 'ترامپ' که به دنبال بهانه ای است تا سربازان آمریکایی را در افغانستان حفظ کند، اینک شانس آورده است و به سراغ موهبت خدادادی افغانستان یعنی معادن غنی آن روی آورده است.
همین طعمه؛ قبلا شماری از دولت های پیشین آمریکا را هم وسوسه کرده است اما دشواریهای کار؛ همه آنها را از ادامه کار منصرف ساخته است.
این وسوسه را مشاوران ترامپ و 'اشرف غنی' رئیس جمهور افغانستان در دل رئیس جمهور آمریکا انداخته اند و یادآور شده اند که این ثروت می تواند سود سرشاری برای کمپانی های غربی داشته باشد.
ترامپ موضوع ذخایر معدنی افغانستان را با 'اشرف غنی' در میان گذاشته است و رئیس جمهور افغانستان هم وجود معادن کشورش را یک فرصت اقتصادی برای این کشور دانسته است.
ترامپ تمایل چندانی به اعزام نیروی بیشتر به افغانستان ندارد، اما وجود ذخایر غنی معدنی در افغانستان می تواند توجیهی قانع کننده ای برای ادامه حضور آمریکا در افغانستان باشد.
کاخ سفید با همین ایده مشغول مطالعه است تا نماینده ای را به افغانستان بفرستد تا با مسئولان معادن این کشور دیدار و گفت وگو کند. گفت وگوهایی هم با صنعتگران مواد شیمیایی انجام گرفته است تا امکان استخراج مواد معدنی نادری که در خاک کشور افغانستان وجود دارد، بررسی شود.
یکی از سرمایه گذاران میلیاردر که بطور غیر رسمی به ترامپ مشاوره هایی در خصوص افغانستان ارائه می کند؛ ' استیفن آ. فاینبرگ' است که مترصد است به طریقی از معادن افغانستان استخراج و بهره برداری کند. فاینبورگ صاحب یک شرکت مقاطعه کار نظامی است به نام ' دین کورپ اینترنشنال' DynCorp International. این شرکت می تواند کار اداره و حفظ و نگهداری از معادن افغانستان را برعهده گیرد.
منتها یک مشکل بزرگ بر سر این راه وجود دارد. بعضی از غنی ترین معادن افغانستان در نواحی تحت تصرف 'طالبان' قرار دارند.
در سال 2010 مسئولان آمریکایی برآورد کردند که افغانستان معادنی دست نخورده به ارزش حدود 3 هزار میلیارد دلار دارد. اما امروز قیمت کانی های موجود در این معادن افت کرده است و مسلما ارزش این معادن طبق برآوردهای اولیه نیست. به اعتقاد کاخ سفید قیمت گذاری امروز این معادن هزار میلیارد دلار است.
از نظر کاخ سفید، افغانستان یک 'کلوندایک' Klondike جنگزده است. ( کلوندایک ؛ ناحیه ای است در شمال غرب کانادا غنی از طلا).
در حقیقت آمریکا از سال 2006 گرفتار وسوسه بهره بردن از معادن غنی افغانستان شد.
در سال 2006 دولت ' جورج بوش' با یک پرواز شناسایی بر فراز آسمان افغانستان از تمامی معادن این کشور نقشه برداری کرد. در دولت ' باراک اوباما' هم وزارت دفاع آمریکا 'پنتاگون' یک گروه ضربت را مامور تاسیس وزارت صنعت در افغانستان کرد. اما فساد رایج دولتی در افغانستان و همچنین مشکلات امنیتی و نیز فقر زیرساختهای کشور از جمله کمبود جاده ، پل و خط آهن ؛ جلوی اجرا شدن طرح را گرفت.
هیچ کدام از این موانع در طول هشت سال گذشته برطرف نشده و بلکه هم وضع بدتر شده است. مقامات سابق آمریکایی هم می گویند که این حماقت است اگر ترامپ مترصد شود از معادن افغانستان استخراج و بهره برداری کند چون این نوشدارویی است بعد از مرگ سهراب و به هزار و یک دردسری که کشور افغانستان دارد نمی ارزد.
'لورل میلر ' تحلیلگر برجسته در موسسه 'راند' RAND هم که تا ماه قبل نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در افغانستان و پاکستان بود معتقد است که این کار خطرناکی است که امریکا بخواهد برای تعامل نظامی اش در افغانستان در فکر بهره برداری از منابع طبیعی این کشور باشد.
میلر گفت: ' موانع موجود بر سر این راه واقعا حیرت انگیزند و چنانچه آمریکا وارد این کار شود همه نسبت به نیات واقعی حضور او در افغانستان مشکوک خواهند شد'.
ترامپ یک تاجر پیشه است و بدیهی است که تنها وجه جذاب افغانستان برای او معادن این کشور است. به نظر صاحب نظران سیاسی معدن؛ یک معامله 'برد-برد' با افغانستان خواهد بود چون هم سبب توسعه اقتصادی و اجتماعی افغانستان می شود و اقتصاد این کشور را شکوفا می کند و هم برای آمریکایی ها ایجاد شغل می کند و یک حاشیه امن و ارزشمند به آمریکا در بازار مواد معدنی نایاب جهان می دهد که تا به حال یک قطبی مانده است.
چین در حال حاضر یک قرارداد 3 میلیارد دلاری برای استخراج از یک معدن مس در جنوب شرق 'کابل' پایتخت افغانستان دارد.
مقامات آمریکایی می گویند که ترامپ هرگز مایل نیست که جان و مال آمریکایی ها را در افغانستان هدر دهد و علت اصلی اینکه او چشم به مواهب خدادادی افغانستان نهان شده در خاک این کشور دوختهٰ گرفتن گوی سبقت از دستان چین است که همه این مواهب را مهر و موم کرده است. تولیدات این کانی ها از اقلام متفاوت از توربین بخار گرفته تا لوازم و قطعات کامپیوتر متفاوت است.
امکان دارد ' مایکل ان.سیلور' از صاحبان سرمایه در صنعت مواد شیمیایی از طرف دولت ترامپ مامور شود و حق امتیاز شرکتهای آمریکایی را برای استخراج از این معادن بالا ببرد.
آمریکا از سال 2001 درگیر یک عملیات نظامی در افغانستان است و ترامپ مطلقا مایل نیست که سطح این درگیری از شرایط کنونی بیشتر شود. اما مشاوران نظامی او مایل اند به هر طریقی شده نظر موافق رئیس جمهور را برای اعزام نیرو به افغانستان جلب کنند. معادن افغانستان می تواند مشوق خوبی برای تصمیم گیری ترامپ باشد.
کاخ سفید هم اکنون مشغول تعریف یک سیاست مشخص برای افغانستان است و رهبری این کار مطالعاتی را 'جیم متیس' وزیر دفاع و سپهبد 'هربرت اچ.آر. مک مستر' مشاور امنیت ملی ترامپ برعهده دارند . قرار بود تدوین این سیاست تا نیمه ماه ژوئیه نهایی شود اما مک مستر پیشنهاد داد که به صلاح نیست شمار انبوهی سرباز به افغانستان گسیل شود بلکه در عوض باید سالیان حضور در این کشور را طولانی تر کرد. همین پیشنهاد هم ترامپ را در مورد سیاست گذاری در مورد افغانستان معطل گذارده است. در کاخ سفید هم بحثهایی بر سر پیشنهاد مک مستر جریان دارد.
ترامپ در ماه ژوئن اختیار عمل در مورد تصمیم گیری برای اعزام 4 هزار سرباز دیگر به افغانستان را به متیس واگذار کرد اما متیس هنوز از این مسئولیتش استفاده نکرده است. احتمالا علت آن این بوده است که شخص رئیس جمهور که سمت فرماندهی کل قوا را هم برعهده دارد، از این کار راضی نیست.
در زمینه سیاست گذاری در مورد افغانستان ٰ، ' استیون کی. بنون' استراتِژیست ارشد ترامپ و 'جارد کوشنر ' داماد ترامپ هم اعمال نظر می کنند. این دو سعیشان این است که اجازه ندهند سیاست های ناموفق گذشته در مورد افغانستان در دولت ترامپ تکرار شود. این دو معتقدند که باید به شرکتهای خصوصی آمریکایی اجازه حضور و فعالیت در افغانستان داد و ضمنا به سازمان 'سیا' هم نقش نظارتی بر جنگ افغانستان را سپرد.
اما پایین آمدن قیمت کانی ها در سطح جهان و همچنین بدتر شدن اوضاع امنیتی نواحی ای که معادن افغانستان در آنهاست همه مزیتهای تجاری این کار را زیر سئوال می برد.
امروز قیمت مس و آهن افغانستان در بازارهای جهانی به میزان یک سوم ارزش این کانی ها در سال 2010 است.
تصور بر این است که عمده کانی های نادر در استان 'هلمند' نهفته باشد که بخشهای وسیع آن در کنترل طالبان است. به زعم کارشناسان آشنا به مسائل افغانستان سالها طول می کشد تا شرایط برای استخراج از معادن غنی افغانستان مهیا شود و عواید سرشار آن به جیب مردم افغانستان برود.
تنها مزیت کار؛ تمایل دولت افغانستان برای همکاری با دولت ترامپ در این زمینه است. در دولت اوباما 'اشرف غنی' مخالف توسعه سریع صنعت معادن کشورش بود و دلیل عمده آن هم ترس از فساد گسترده ای بود که امکان داشت این صنعت با خود همراه کند.
اما وقتی ترامپ روی کار آمد ؛ غنی تغییر موضع داد و با تیم ترامپ تماس گرفت و برای بهره برداری از ثروت معدنی کشورش تبلیغ کرد.
ترامپ گفته است که چیز زیادی از افغانستان نمی داند. اما او اندکی بعد از به قدرت رسیدن در سخنانی در جمع کارکنان سازمان سیا گفت که آمریکا اشتباه کرد بدون آنکه کار اداره نفت این کشور را برعهده بگیرد؛ نیروهایش را از عراق بیرون کشید .
ترامپ اعلام کرد:' یادتان باشد، همیشه غنائم جنگی به فاتح تعلق دارد'.
